Erken Menopoz Nedir, Nedenleri Nelerdir?

Kimi zaman çeşitli sebeplerden dolayı kadınların 35 yaşın öncesinde adet döngülerinin kalıcı olarak kesilmesi durumudur.

Kadınlar belli bir yaşa kadar adet döngülerini görürler. Ancak gerek önemli rahatsızlıklar, gerek cerrahi müdahaleler, gerek ise kalıtımsal durumlar nedeni ile adet döngüsü 35 yaşa gelmeden kalıcı olarak kesilebilir. Bu duruma erken menopoz denir.

Erken Menopoz Nedir, Nedenleri Nelerdir?

Kadınların cinsel hayatları belli başlı unsurlara göre şekillenir. Her sağlıklı kadın hayatı boyunca adet döngüleri görür. Ancak belli bir süre sonra bu döngüler kesilmeye başlar ve bir gün de alıcı olarak sonlanır. Normal olarak 46 yaş ve civarında menopoz görülürken, 35 yaşına gelmeden bu durumu yaşayan kadınlarda ise erken menopoz gözlemlenebilir.

Erken Menopoz Ne Anlama Gelir?
Kısaca belirtmek gerekirse, henüz daha 35 yaşına gelmeden kalıcı şekilde adet döngüsü biten kadınların durumuna erken menopoz adı verilir. Her ne kadar çok sık görüldüğü iddia edilse de bu söylem pek de doğru değildir.
Ülkemiz için değerlendirildiğinde, ortalama menopoz yaşı 46’dır. Daha genel bir skalada söylemek gerekirse, normal bir menopoz dönemi 35 ila 50 yaş arasında bir döneme rastlar. Bu süreç içindeki menopoz erken sayılmaz.

En Erken Ne Zaman Yaşanır?
Menopozdan bahsetmek için öncelikli olarak adet kanamalarının görülmeye başlaması gerekir. Bu kanamalar düzenli bir döngü halini alırlar. Yaklaşık 13 – 14 yaşlarında başlayan bu döngüler, bir takım sebeplerden dolayı 17 – 18 yaşlarında sonlanabilir. İşte bu yaşlar, erken menopoz için en erken yaşlardır.

Erken Menopoz Neden Olur?
Yumurta hücrelerinin hızlı şekilde yok edilmesi, erken menopozu doğururken, söz konusu sebepler de dolaylı olarak erken menopoz sebepleri şeklinde sayılabilir.

Otoimmun Hastalıklar:
Bu madde en sık görülen erken menopoz nedenidir. Otoimmun hastalıkları olarak adlandırılan rahatsızlıklar altında çeşitli sıkıntılar yaşanabilir. Bu sıkıntılar da hastanın bağışıklık sistemini çökertir. Çünkü vücut, aslında kendisine ait olan doku ve organları yabancı zannederek onları yok etmeye başlar. Eğer yabancı zannedilen oranlardan biri yumurtalıklar ise, söz konusu otoimmun hastalığı erken menopozu ortaya çıkarır. Çünkü yumurtalık hücreleri çok kısa sürede yok edilecektir.

Cerrahi Müdahaleler Sonucu Yumurtalıkların Alınması:
Genç kadınların herhangi bir sağlık sorunu nedeni ile bıçak altına yatması ve bu operasyon ile yumurtalıklarının alınması erken menopozu meydana getirir. Hamilelik, jinekolojik bir rahatsızlık ya da benzer sebepler yumurtalıkların cerrahi müdahaleler ile alınmasını gerektirebilir. Sadece yumurtalık alınması değil, istemeyerek de olsa ameliyat sırasında yumurtalıklara zarar verilmesi de erken menopoza sebep olacaktır.

Kanser Tedavileri:
Bilindiği gibi kanser tedavilerinde radyoterapi veya kemoterapi gibi uygulamalar görülebilir. Bu uygulamalar neticesinde alınan ışınlar ya da ilaçlar ile yumurtalıklar zarar görebilir. Bu noktada erken menopoz yaşanabilir.

Aile Menopoz Öyküsü:
Elbette ki kalıtım da menopoz yaşına etki eder. Kadının annesinin menopoza girme yaşı, çoğu zaman ortalama menopoz yaşını belirler. Ailedeki yakın akrabalardan birinin erken menopoz geçirmesi, böyle bir durumun kişide de yaşanabileceğine işaret eder. Her ne kadar doğrudan bir kesinlik söylenemese de, erken menopoz yaşanma ihtimali bu tarz bir durumdan dolayı artacaktır.

Kromozom Bozuklukları:
Nadir karşılaşılan bazı kromozom bozuklukları da erken menopoz için neden teşkil eder. Örneğin frajil x sendromu ya da Turner sendromu bunlara örnektir. Bu tarz sorunlarda yumurtalıklar erken yaşlarda yok olabilirler.

Hayat Tarzı:
Sigara tüketiminin yoğun olması, erken menopozu tetikleyebilir. Tıbbi olarak tek nedenin bu olması çok zor olsa da, sigara bu süreci hızlandıran bir etmendir. Yine benzer olarak stres gibi faktörler de süreci daha kısa tutacaktır.

Yine stres de kendi başına erken menopoz nedeni olamaz iken, gerek kötü beslenme alışkanlıkları, gerek sigara kullanımı ile birleşerek erken menopoza uygun ortamı yaratacaktır. İş hayatındaki çeşitli stres kaynaklarından uzak durmak, sigara içmemek ve düzenli beslenmek doğru ve sağlıklı bir hayat tarzını da ortaya koyacaktır. Vejetaryen kadınların erken menopoza girme ihtimalleri daha yüksektir.

Niçin Menopoz Yaşanır?

  • Kadınların varoluşu ile beraber yumurtalıklarında yer alan milyonlarca yumurta hücresi de hayat bulur.
  • Adet görülen dönemler baz alındığında, toplam olarak 400 ila 500 adet arasında yumurta üretilir.
  • 35 ve 40 yaş arasında ise yumurtalıktaki yumurtaların azalması hızlanır. Bu yumurtalar bitene kadar azalma devam eder ve adet düzensizlikleri başlar.
  • Kadınlık hormonu olarak bilinen östrojen, yumurtalar azaldıkça fonksiyonlarını kaybederek azalır. Hormon dengesizliği görülür. En nihayetinde yumurta hücreleri ve adet görme düzeni de bitmiş olur.

Erken Menopoz Engellenebilir Ya Da Yavaşlatılabilir Mi?
Kimi zaman erken menopoz durumuna yol açan sıkıntılar ortadan kalkabilirken bu oran oldukça düşük olarak bilinmektedir. Hangi bayanların bunu geciktirebileceği tahmin edilemezken, eğer erken menopozun tek nedeni otoimmun hastalıklarından biri ise belki bu tedavi süreci yavaşlatılabilir. Bu sayede erken menopoza girmek de süreç olarak uzayacaktır. Ancak bu süreç durdurulamaz ve muhakkak gerçekleşir.

Yaşlanmayı geciktiren anti aging ilaçları ve beslenme destekleri ile erken menopoz belirtileri ortadan kaldırılabilmektedir. Fakat bu noktadaki tedavinin başarı şansı da elbette ki kadının yaşı ile orantılıdır.

Genç yaşlardaki erken menopoz sıkıntıları daha kolay geçirilebilir. Ancak kromozom bozukluğu varsa maalesef bu mümkün değildir. 60 günü bulan tedavi süreçlerinde, eğer istenilen sonuçlar alınmaz ise tedavi süresi uzayabilir. En çok başarı sağlanan zaman aralığı ise ilk 2 ay ila 3 aylık süreç arasındaki bölümdür.

Erken Menopoz Kemik Erimesine Neden Olur Mu?
Erken menopoz doğrudan bir kemik erimesi sebebi değildir; ancak var olan kemik erimesini hızlandırabilir.
Bilhassa da erken yaşlarda otoimmun hastalıklarına yakalanan genç kadınlarda tedavi uygulamaları ile geri dönme sağlanmaya çalışılır. Ancak yaşın küçük olması kemik erimesinin hızlanmasına yol açacaktır. Bu noktada ise var olan kemikleri koruyan bir takım önlem nitelikli uygulamalar ve tedaviler gerçekleştirilmelidir.

Örnek olarak yoğun ateş basması, vajinanın kuruması, gergin ruh hali gibi bir takım menopoz belirtileri hormon tedavileri ile sonlanabilir.

Erken Menopozu Engellemek Mümkün Mü?
Bilindiği gibi erken menopoz daha önceden öngörülemeyen ve önlem alınamayan bir durumu simgeler. Bu nedenle de ne zaman menopozun yaşanıp yaşanmayacağı bilinmediği için kadınların 35 yaşına gelmeden istedikleri kadar çocuk yapmaları salık verilir. Her ne kadar bu sıkıntı nadiren görülse de, rutin doktor kontrolleri oldukça önemlidir. Bu tür kontrollerde yumurtalık rezervleri de kontrol ettirilebilir. Yumurtalık rezervlerinden kasıt, kadınların yumurtalıklarındaki döllenmeye yatkın yumurta hücreleridir. Bu miktarın ne kadar bulunduğu, önemli sonuçları ortaya koyabilir. Doğurganlık ile ilgili ana fikir buradan alınabilir.
Adet günlerinin başlangıç zamanında yapılan AMH kan ölçüm testleri, yine aynı günlere denk gelen vajinal ultrasonografi ile birlikte gerçekleştirilen antrafolikül miktarı ölçümü incelemesi, benzer şekilde yapılan kandaki FSH ve E2 ölçümleri ile yumurtalık rezervleri anlaşılabilir.

Yumurtalık Hücresi Dondurmak (Oosit Kriyoprezervasyon) Ne Demektir?
Ülkemiz genelinde yumurtalık dondurma işlemi yasal değildir. Ancak yurt dışı merkezlerinde bu yöntem çok sık uygulanır. Kadınlar üretken dönemlerinde yumurtalarından hücre aldırırlar. Bu hücreler dondurulur ve daha sonra da kullanılmak için saklanır. Son derece pahalı ve bir o kadar da zahmetli olan söz konusu işlem alternatif şekilde bir üreme çözümü olarak da adlandırılabilir.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

#hamileykenben

Hamilelik fotoğraflarınızı İnstagram'da #hamileykenben hashtag’i ile paylaşın, anasayfamızda size ve bebeğinize yer verelim :) Fotoğraflarınız editör onayından sonra sitemizde yer almaktadır.

MAİL ABONELİĞİ
Bu site, sağlık hizmeti vermemektedir, sitedeki bilgiler tıbbi bir öneri yerine geçmez ve sadece bilgi amaçlıdır. Hastalıkların tanı ve tedavileri yalnızca uzman doktorlar tarafından gerçekleştirilebilir.