Hamilelikte Ev İşleri Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Röntgen, hem hamile annenin sağlığı, hem de bebeğin sağlığı ve gelişimi için risklidir.
Radyasyon içeren röntgende %100 sonuç vermese de tıp dünyasının vazgeçilmez tanı aracı olup, teşhisi kolaylaştıran yardımcı bir metottur. Gözle görülemeyen röntgen ışıkları delici özellikleri olan radyasyon ışığıdır.
Tıpta kullanılan en kolay tanı yöntemlerinden biri olan röntgen, 1895 yılında tesadüfen bulunmuştur. Önceleri “X” ışını olarak adlandırılmıştır. Bunun sebebi özelliklerini tam olarak algılanamamaktan kaynaklanmaktadır. “X” ışınları, yüksek akımın düz akım haline getirilmesi ve cam tüp içimde iletilmesi sırasında çarpışan elektrotların enerjilerinin değişmesinden kaynaklanmaktadır. “X” ışınları düz ışınlardan yönlendirilerek doluların içinden geçmesi sağlanır. Doluların yapısına göre görüntü değişir.
Röntgen tıbbi alanlarda kullanıldığı gibi, güvenlik kontrollerinde ve giriş çıkış takiplerinde de kullanılmaktadır. Kısaca röntgen ışınlarına mucize ışınlardır demek de mümkündür.
Röntgen Çeşitleri;
Görüntü film üzerine düşüyorsa Kovansiyonel röntgen, görüntü plağı üzerine düşerse Dijitilasyon, damara ilaç verilerek takip edilebilen Anjiyografi (ekranda görsel izlenebilir), Radyografikler ( akciğer filmi, iskelet filmi gibi), Radyoskobik ( hareketli organlar için), ve sabit organlar için kullanılan çeşitleri bulunmaktadır.
Röntgen Hangi Alanlarda İşe Yarar?
Beyin kanamalarında tıp dünyasının vazgeçilmez tanı aracıdır. Şua olarak da bilinen röntgen ışınları delici özelliğe sahiptir ve bu ışınlar göz ile görülememektedir.
Hamilelik Döneminde Röntgen Çektirmenin Zararları;
Röntgen ışınları radyasyon içerir. Radyasyon ise; Elektromanyetik dalgalar veya parçacıklar biçimindeki enerji yayımı işlemidir. Yani; Alfa, beta, gama ışınları yayması işlemine radyasyon denir.
Hamile bir anne adayının gözle görülemeyen ve aşırı delici ışınlara maruz kalması hem kendi sağlığı hem de bebeğin sağlığı açısından son derece risk teşkil edici bir durumdur. Şartlar ne gerektirirse gerektirsin kesinlikle bir anne adayının röntgen cihazına maruz kalmaması gerekmektedir.
Dokuz ay süreli hamilelik döneminde ilk ve son aylar her zaman riskli aylar olup, özellikle röntgen söz konusu olduğunda mutlaka doğumdan sonraya ertelenmesi gerekmektedir. Gerçi anne için emzirme döneminde de radyasyona maruz kalınmamalı ve röntgen ışınlarından uzak durulmalıdır. Hamile bir anne adayının çok zorunlu ve hayati önem taşıyacak derecede gerek görülmesi hali dışında röntgen çektirmesi önerilmez. Zaten doktor da hamile bir anne adayından röntgen istemez. Ancak olağanüstü hallerde hamile olan anne adaylarının da röntgen çektirmesine rastlanmaktadır. Bir de hamile olduğunu bilmeden ve bir başkasına destek olmak amaçlı olarak röntgen odasına giren annenin sonradan öğreneceği hamilelik durumu hakkında endişelenmesi de son derece doğrudur. Her ne kadar röntgen çektiren kişi kadar radyasyona maruz almasa da az da olsa radyasyona maruz kaldığı bir gerçektir. Benzer durumların tekrarı durumunda ise risk ciddi boyutlara ulaşacağından aşırı özen gösterilmeli hatta cep telefonlarını dahi acil durumlar dışında kullanmamalıdır.
Radyasyonun İnsanlarda Olumsuz Etkileri;
Hamilelik Döneminde Röntgen Çekilmenin Bebeğe Zararları;
Hamilelik dönemi her türlü radyasyon ve zararlı olan durumlardan uzak durmak gereken hassas bir dönemdir. Röntgen ışınları radyasyon içermektedir ve bu ışınlara maruz kalmak,
Hamile iken kesinlikle röntgen çekilmemeli, hamilelik döneminde röntgen çekilmesi gerektiğinde ertelemek ve doğumdan sonraya ötelemek gerekmektedir. Ayrıca emzirme döneminde radyasyona maruz kalmanın da zararları bulunmaktadır.
Hamileliğin ilk 14 gününde embriyo radyasyona maruz kalırsa ya düşük gerçekleşir, ya da bebek anne karnında ölür.
Anne karnında radyasyona maruz kalan bebek düşük ve ölüm dışında;
Ayrıca; 6 ve 14 haftalar arasında radyasyona maruz kalmak bebeğin düşük tehlikesini artırır.
Nerelerden Radyasyon alıyoruz?
Doğal Radyasyon Kaynakları;
Güneş, su, hava ve topraktır.
Yapay Radyasyon Kaynakları;
Nükleer santraller, röntgen makineleri, cep telefonları, TV vericileri, uzaktan kumanda cihazları gibi daha da çoğaltmak mümkündür.
Günlük Hayatta Maruz Kalınan Radyasyondan Nasıl Korunmalıdır?
Kadın Sağlığında Röntgen Ve Radyasyonun Önemi;
Hamilelik öncesinde radyasyona maruz kalmak da hamile kalma süresini uzatmaktadır. Hamilelik dönemi 9 ay boyunca ciddi hassasiyet isteyen bir dönemdir ve özellikle bebeğe bu dönemde daha özenli bakılması gerekmektedir. Beslenme, uyku düzeni ve psikolojik açıdan ne kadar özen gösterilirse gösterilsin zararlı ışınlara ( şua) maruz kalan anne adayı ve bebek büyük zararlarla karşılaşmaları kaçınılmazdır. Röntgen çektirmek en tehlikeli riski oluşturacağından radyasyondan uzak durulmalıdır. Aksi takdirde bebek ölümleri bile gerçekleşebilmektedir.
Hamilelik döneminde zorunlu hallerde röntgen çektirmek hangi hallerde olabilir?
Hamilelik Döneminde Riskli Olan Röntgen Çekimleri;
Anne ve bebek Sağlığı için tehlikelidir. Ayrıca, günlük yaşantıda cep telefonları, tablet ve bilgisayarlar, TV, tüm elektronik eşyalar herkes için risk teşkil etse de özellikle hamile anneleri ve anne karnındaki bebekleri olumsuz yönde etkilemektedir.
Röntgen Odalarında Bulunmak Ne Kadar Risklidir?
Röntgen odalarına hamilelerin girmesi yasaktır ve bu uyarı levhası her röntgen odasının kapısına asılmak zorundadır. Küçük uyarı levhaları çoğu zaman hayat kurtarmaktadır. Kurşun yelek giymek röntgene maruz kalmayı büyük oranda engeller. Hamile olduğunu bilmeden röntgen odasına giren bir anne adayı, daha sonra hamile olduğunu öğrendiğinde telaşlanmaktadır. Ancak röntgen çektirmediği sürece endişelenecek ciddi bir durum yoktur. Çok az miktarda radyasyona maruz kalınsa da bu durum büyük zararlar verebilecek nitelikte olmamaktadır.
Aslında hiç de önemsenmeyen ve gündüz ceplerde, gece başucunda 24 saat boyunca cep telefonlarından alınan radyasyon hiç hafife alınmamalıdır. Hatta şarjda iken telefon konuşması yapmak radyasyonun katlanarak kişiye zarar vereceği hesaplanmalıdır.
Röntgen ışınlarının ve her geçen gün daha da iç içe yaşadığımız elektronik eşyaların insan sağlığını ne kadar da ciddi boyutlarda etkilediği görülmektedir.
Hamilelikte tomografi (CT, BT, CAT) çektirmek ise acil ve hayati bir önem taşımadıkça tavsiye edilmemektedir. Bebek üzerinde olumsuz etkileri yani zararları dokunacağından hamile iken önerilmez.
Bilgisayarlı tomografide fetüsün (cenin) maruz kaldığı doz; Göğüs CT (bilgisayarlı tomografide) 30 mrad, karın CT (bilgisayarlı tomografide)250 mrad’dır. Bu rakamlar da anne karnındaki bebeğin etkilenişi ile çekilen tomografinin çekildiği alanının nerede olması ile doğru orantılı olduğunu göstermektedir. Ayrıca hamile anne adaylarında 5 rad (5000 mrad) altında radyasyona maruz kalmasında bir sakınca görülmezken, bu rakamların üzerindeki rakamlarda radyasyona maruz kalmak olumsuz etkileri beraberinde getirmektedir.
Göğüs, karın bölgesi ve diğer bölgeler ile ilgili çekilen tomografiler hangi bölgeyi çekiyor ise oradaki radyasyon oranı daha yüksek olacağından anne adayının bebeğinden uzak bölgelerdeki tomografi çekimleri bebeği daha az etkilerken, daha yakın bölgelerin tomografisi daha fazla etkisi altına alarak olumsuz etkilemektedir. Röntgen çektirmediği halde röntgen odasına girmek bile az da olsa hamile anne adayının radyasyondan etkilendiği düşünüldüğünde ve gün boyunca farklı ortamlarda ve farklı derecelerde radyasyona maruz kalması durumunda (mikro dalga fırın, cep telefonu, televizyon ve kumandasının yaydığı olumsuz ışınlar) hayati derece de olmasa da bazı gidiş hatlarını zorlaştırdığı bir gerçektir.
Sağlıklı bir doğum yapıldığı halde, bebekte büyüme ve gelişmesinde gerileme, iştahsızlık ile aşırı zayıflık ve halsizlik gibi olumsuz etkiler kendisini sonradan göstermektedir. Bunların ve benzeri pek çok sayıdaki bebek gelişimindeki durağanlık ya da gerileme az az fakat genelde uzun vadeye yayılan radyasyona maruz kalmanın sonradan ortaya çıkan yansımaları olarak görülmelidir.
Örneğin hamile bir anne adayının hamilelikte yaşayacağı diş sorunu için ağız ve çene röntgeni çekilmesi gerektiğinde nasıl olsa karın bölgesi değil diyerek röntgen çektirmek yerine, diş tedavisini doğumdan sonraki bir tarihe ertelenmesi daha doğru olan bir davranış olacaktır. Aslında hamile de olsa diş röntgeni hamile anne adaylarında ciddi tehlikeler oluşturmasa da yine de az bir radyasyon alma olayına dahi ortam yaratmamaya özen göstermeli, diş tedavisini ertelemelidir. Hatta emzirme döneminde de süte geçecek olan radyasyonun hesaplanması, 6 aydan sonra bebeğin ek gıdalara geçmeye başlandıktan sonra diş tedavisine başlanıp, diş ve çene filmi çekilmesinin sakıncası olmadığı hesap edilmelidir.
Kısaca, daha anne karnında bu kadar emekle ve aşırı özenle her türlü radyasyon etkilerden koruyarak dünyaya getirilen bebeklerin daha okul öncesi çağlarda cep telefonu ve tablet gibi cihazlarla oynaması da ayrıca tartışılması gereken bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır. Üstelik ergin kişilere göre küçüklerin radyasyondan çok daha fazla etkilendiği de unutulmamalı doğumdan sonra büyümesi aşamasında da bebek ve çocukları tüm bu olumsuz dış etkilerden uzak tutmak gerekmektedir.
Benzer Konular:
Gebelikte Jinekolojik (Vajinal) Muayene ve Ultrason Zararlı Mı?
Hamilelikte Ultrason Kontrolleri
Hamilelik fotoğraflarınızı İnstagram'da #hamileykenben hashtag’i ile paylaşın, anasayfamızda size ve bebeğinize yer verelim :) Fotoğraflarınız editör onayından sonra sitemizde yer almaktadır.
