HPV Aşısı (Rahim Ağzı Kanser Aşısı)

Rahim Ağzı Kanserinin Görülme Sıklığı Nedir?

45 yaş altındaki kadınlarda en fazla görülen kanser türleri arasında 2. sırada rahim ağzı kanseri yer almaktadır. Meme ve akciğer kanserinden sonra kansere bağlı ölümlerin 3. sebebi rahim ağzı kanseridir. Dünya genelinde iki dakika bir olmak üzere 1 kadın hayatını rahim ağzı kanseri sebebiyle kaybetmektedir. Türkiye’de ise, rahim ağzı kanseri en sık görülen 8. kanser türüdür.

HPV Aşısı (Rahim Ağzı Kanser Aşısı)

Rahim ağzı (serviks) kanseri HPV (Human Papilloma Virüs) ile ilişki içerisinde olan bir kanser türüdür. Rahim ağzı kanserlerinin büyük bir çoğunluğunda bu virüse rastlanılmaktadır. Bu sebeple, ilk olarak virüse karşı geliştirilecek olan aşılar ön plana çıkmaktadır. HPV aşısının kanseri önleyebileceği düşünülmüştür. HPV virüsü, cinsel birliktelik esnasında insandan insana geçebilmektedir. Bu aşı ise, geçişi önleyebilecek ve kanseri de önleyebilecek etkiye sahiptir.

İnsanlar çoğunlukla enfekte bir şekilde HPV virüsünden etkilenirler. Ancak enfekte olan kişilerin düşük bir bölümünde kanser gelişimi gözlemlenir. Türkiye’de 2007 yılından beri HPV aşısı yapılmaktadır. Aşı canlı bir virüs içermemektedir. Aşı içerisinde virüse benzer partiküller (VLP) yer almaktadır. Kadınların %90’lık bir bölümünün hayatlarının herhangi bir kısmında HPV virüsü ile enfekte olduğu bilinmektedir. Virüs cinsel organların temas etmesi ile geçebildiği gibi aynı zamanda diğer cilt bölgeleri ve ağız yoluyla da geçebilmektedir.

Havuz, deniz ve havlu kullanımı gibi durumlarda da virüs ortaya çıkabilmektedir. Ancak bu durum henüz tam olarak kanıtlanamamıştır. Toplumlar incelendiği zaman HPV virüsü taşıyan kadınların toplumun %15’lik kısmını oluşturduğu ortaya çıkmıştır. Rahim ağzı kanserine sebep olabilecek pek çok farklı HPV virüsü çeşidi bulunmaktadır. Aşılar yapıldığı zaman tüm virüs türlerine karşı koruma elde edilemez. Aşılar sadece en fazla ortaya çıkanlara karşı bir koruma sağlar. Bu sebeple, serviks kanserinin tamamının önlenebilmesi mümkün değildir.

HPV Aşısı Çeşitleri Nelerdir?
Türkiye’de mevcut olarak uygulanan HPV aşıları arasında Gardasil ve Cervarix adlı iki ayrı aşı türü uygulanmaktadır. Gardasil aşısı HPV’nin tip 6,11,16 ve 18’ine karşı etkili bir koruma sağlayabilmektedir. Cervarix aşısı ise daha çok tip 16 ve tip 18 için uygulanan aşı türüdür. Gardasil ve Cervarix aşılarının HPV virüsüne karşı ortalama olarak %80 oranında koruma sağladığı bilinmektedir. %100 bir koruma herhangi bir HPV aşısında mümkün değildir. Onlarca farklı HPV tipi için etkili bir aşı yoktur.

Aşıların herhangi birisi uygulandığı zaman kadınlarda var olan mevcut hastalığı tedavi edebilecek bir etki göstermez. İlerleyen süreçlerde yeni bir HPV virüsünün gelişmesi için önleyici bir rol üstlenir. Kanser ve siğil gibi hastalıkların oluşumu da HPV aşıları sayesinde önlenebilmektedir. HPV aşıları aynı zamanda vulva, vajen ve serviks lezyonlarının oluşum riskini de azaltabilmektedir.

HPV tip 16 ve 18 olarak adlandırılan tiplerin serviks kanserleri ile büyük ölçüde ilişkili olduğu bilinmektedir. HPV tip 6 ile 11’in ise, genital bölgede çıkan siğiller (kondilom) ile ilişkili olduğu söylenmektedir. Dörtlü aşılar, rahim ağzı kanseri ile birlikte siğillerin oluşumunu da engelleyebilecek etkiye sahiptir. İkili aşılar ise yalnızca rahim ağzı kanserine karşı bir kalkan oluşturur. HPV virüsü vulva, vajen ve anüs kanserleri ile de ilişkilidir. Bu sebeple, aşı yapıldığı zaman bu durumlara karşı da koruma elde edilir. Fakat bu tür kanserler rahim ağzı kanserine göre daha nadir görülebilme özelliğine sahiptir. Bu yüzden aşının ilk olarak rahim ağzı kanseri için yapılması gerekir.

HPV Aşısı Kimlere Yapılabilir?
Human Papilloma Virüsü (HPV) için yeni çıkartılan kuadrivalan aşısı ile birlikte servikal kanser (rahim ağzı kanseri), servikal displazi gibi lezyonlar önlenebilmektedir. Aynı aşı vagina prekanseröz lezyonları ve genital siğillere karşı da etkilidir. Cinsel hayatı başlamamış olan ve ergenlik çağındaki kızlara ve cinsel hayatı aktif olan fakat HPV bulunmayan 45 yaşına kadarki bütün kadınlara bu aşılar uygulanabilmektedir. Aşı HPV tip 6, 11, 16 ve 18 için korumaya destek olan bir aşıdır.

9 yaşından itibaren bütün kızlar bu aşının hedefinde yer almaktadır. Cinsel hayatı başlamamış olan kızların meningokok konjuge aşısı yaptırması gerekir. Ayrıca bu gruptaki kızların difteri-tetanoz-boğmaca gibi diğer aşıları da yaptırması gerekebilir. Bu aşıların birlikte uygulanmasının herhangi bir sakıncası yoktur. Erkek çocuklar için HPV’ye karşı aşı uygulanması ise henüz araştırma sürecindedir.

HPV virüsü deri teması ile yayılabilen bir virüstür. Cinsel birleşmenin gerçekleşmediği zaman el veya ağız genital bölge ile temas ettiyse HPV virüsü bulaşabilmektedir. Cinsel birliktelik servikal kanserinin de bulaşmasındaki en önemli sebeptir. Kondom kullanmak tam olarak etkili bir koruma sağlamayabilir.

ABD’de yapılan araştırmalarda her yıl ortalama 6 milyon kişinin HPV virüsünden etkilendiği ve ortalama 20 milyon kişinin ise HPV virüsüne sahip olduğu ortaya çıkmıştır. Bir diğer araştırmada ise, ABD’nin nüfusunda yer alan 12 yaşındaki kızların tamamının aşılanmasının etkili bir koruma ortaya çıkartabileceği söylenmiştir. Araştırmalara göre bu gruptaki kişilere aşı yapıldığı zaman 200.000’den fazla HPV ve 100.000 anormal pap smeat testiyle birlikte 3300 servikal kanser önlenebilmektedir.

HPV infeksiyonlarının birçoğu belirtisiz olur. Bağışıklık sistemi ile kontrol altında tutulabilen bu infeksiyon farklı sebeplerden dolayı ilerleyebilir. Eğer bağışıklık sistemi HPV’yi kontrol edemezse infeksiyon belirtilerini göstermeye başlayabilir. Yüksek derecedeki servikal intraepitelyal neoplazi riski artmaya başlar. Ayrıca yüksek riskli olan HPV anal, penil, skrotal ve vagina kanserlerinin riskini de arttırabilmektedir.

Kalıcı bir enfeksiyon alındıktan sonra 6 hafta içerisinde virüs oluşumu tamamlanır. Yıllar boyunca fark edilemeyecek şekilde de oluşan virüsler düşük ve yüksek riskli olarak oluşmuş olabilir. Yüksek riskli olan kişilerin HPV virüsleri DNA ile birleşmeye başlar ve sürekli anormal pap smear testine yol açar. Kolposkopi uygulandığı zaman bu tür durumlar ortaya çıkarsa servikal kanserinin daha da ilerlememesi için erken tedavi uygulanmalıdır.

HPV Aşısı Nasıl Uygulanır?
HPV aşıları kol ve kalça bölgesindeki IM (intramuskuler kas) içerisine yapılır. Aşı yapıldıktan sonra 20 dakika gibi kısa bir istirahat edilmesi tavsiye edilir.

Aşı öncesinde smear testinin yapılmasına gerek yoktur. Ayrıca HPV DNA testinin yapılmasına da gerek duyulmaz. Daha önce yapılan smear testleri normal olması da gerekmez. Testler aşağıdaki şekilde uygulanır;

  • Gardasil: 0, 2 ve 6. aylarda toplamda 3 dozdan olmak üzere 6 ayı kapsayacak şekilde uygulanır. İlk doz uygulaması yapıldıktan sonra 2 ay geçtiği zaman bir sonraki doz uygulanır. İkinci dozdan 4 ay sonra ise üçüncü doz uygulanır.
  • Gardasil 9: Normal Gardasil aşısı ile aynı şekilde uygulanır.
  • Cervarix: 0, 1 ve 6. aylarda toplamda 3 doz olarak uygulanır. İlk doz uygulandıktan sonra 1 ay geçince ikinci doz uygulanmaya başlanır. İkinci dozun üzerinden geçen 5. aydan sonra ise üçüncü doz uygulanır.

HPV Aşısının Yan Etkileri Nelerdir?
HPV aşıları en güvenilir aşılar arasında yer almaktadır. Aşının uygulandığı kol bölgesinde çok nadir bir şekilde düşük şiddetli ağrı ve ufak şişlikler ortaya çıkabilir. Kızarıklık görülmesi de nadir olan yan etkiler arasındadır. Bazı hastalarda ise yine nadiren hafif baş dönmesi, bayılma, halsizlik, yorgunluk, ateş ve bulantı gibi yan etkiler ortaya çıkabilmektedir.

HPV Aşısının Etkisi Ne Kadar Sürer?
Günümüze kadar yapılan çalışmalar neticesinde HPV aşısının koruyucu etkilerinin 5 yıl kadar sürdüğü ortaya çıkmıştır. 5 yıldan daha uzun bir etki olup olmadığı ve 5 yıl geçtikten sonra ek bir aşıya daha ihtiyaç olup olmadığı yeni çalışmalara göre şekillenecektir. Şimdilik bir defalık (3 doz) aşı uygulanan bir kişinin tekrar aşı olması gerekmemektedir.

HPV Aşısından Sonra Smear Takibi Gerekli mi?
Aşılar bazı HPV türlerine karşı etkili koruma sağladığı için serviks kanserini tam olarak engelleyebilecek özelliklere sahip değildir. Bu sebeple, aşı yaptırmış olan bir kişinin smear kontrollerine devam etmesi gerekir. Tıpkı aşı olmayan kişiler gibi smear kontrollerinin yapılması tavsiye edilmektedir. Smear testinin hangi aralıklar ile yapılması gerektiği doktor tarafından belirlenmektedir.

HPV Testi Sonuçlarının Pozitif Çıkması Kanser Olunacağı Anlamına mı Gelir?
HPV cinsel temas yolu ile kolay bir şekilde kişiye geçebilmektedir. Cinsel yönden aktif olan kadınların büyük bir çoğunluğunun yaşamlarının bir döneminde HPV virüsü ile enfekte oldukları bilinmektedir. Pozitif çıkan HPV test sonuçları kişide HPV varlığını gösterir. Fakat bu sonuç kesin bir şekilde rahim ağzı kanseri olduğunuzu belirtmez. Bu durum HPV’nin farklı türlerinin olmasından kaynaklanmaktadır. Bazı HPV türleri kanser oluşumuna sebep olmaz. HPV enfeksiyonu genellikle kendiliğinden müdahaleye gerek kalmadan da kaybolabilen bir virüs türüdür.

HPV virüsleri vücuda girdiği zaman farkında olunmasa dahi bağışıklık sistemi bu virüsler ile savaşarak uzaklaştırabilecek özelliğe sahiptir. Bu virüslerin %80’lik bir kısmı virüsün ortaya çıkışından 2 yıl sonra tamamen temizlenebilmektedir. Fakat bazı yüksek riskli olan virüs tipleri rahim ağzında kalmaya devam edebilmektedir. Rahim ağzında kalan bu virüsler ilerleyen süreçlerde rahim ağzı kanserinin gelişimine yol açabilir.

HPV Aşısı Kısırlığa Sebep Olur mu?
HPV aşısının ilerleyen süreçlerde kısırlığa yol açtığına dair bir veri bulunmamaktadır. Fakat aşı yapılması ve rahim ağzı kanserine karşı korunmak, kadınların hamile kalabilme ve çocuk sahibi olabilme durumlarını da korumaktadır. Bir diğer yandan ise, rahim ağzı kanseri tedavisi gören kişilerin çocuk sahibi olabilmelerine ufak engeller doğabilmektedir. Rahim ağzı kanserinin öncesinde lezyonlar için uygulanan tedavi uygulamaları rahimde probleme yol açabilmektedir. Bu tedaviler aynı zamanda erken doğum gibi sorunlara da yol açabilmektedir.

HPV Aşısı Hamile ve Emzirenlere Uygulanabilir mi?
Aşının hamile kadınlar ve bebekleri üzerindeki etkisi tam olarak bilinmemektedir. Bu sebeple, aşının hamilelik döneminde başlatılmaması gerekir. Bu konuda sınırlı bir veri olması olumsuz bir duruma işaret etmez. Fakat hamile veya emziren kadınların aşı olabileceği ya da olmayacağı ile ilgili araştırmanın uzman bir doktor tarafından yapılması gerekir. Aşının ilk dozu hamilelik esnasında bilmeden yapıldıysa diğer dozlara devam edilmemeli ve ilk doz sonrasında aşı sonlandırılmalıdır. Emzirme döneminde olan kadınlar ise HPV aşısını güvenilir bir şekilde olabilirler. Bu durumun bebeğe herhangi bir zararı yoktur.

Erkeklere HPV Aşısı Yapılmalı mı?
Cinsel temas ile bulaşabilen HPV virüsü yalnızca kadınlara değil, aynı zamanda kadınlara da bulaşabilmektedir. Erkeklere bulaşan HPV virüsü siğil ve penis kanserine de nadirde olsa sebep olabilmektedir. Bu tür erkeklerin cinsel temasta bulundukları kadınlara da HPV bulaşabilmektedir. Bu sebeple, erkeklerin virüs ile enfekte olmaları önlenmelidir.

Erkeklere uygulanabilecek olan HPV aşıları, kadınlara uygulanan HPV aşılarından daha farklı değildir. Aynı aşılar, erkeklere ve kadınlara uygulanabilmektedir.

Rahim Ağzı Kanserinden Korunmak için Neler Yapabilir?
HPV virüsü cinsel ilişki ile geçebilen bir virüstür. Bu sebeple, cinsel ilişki yaşanacağı esnada kondom kullanılması önerilir. Kondom virüsün tamamen engellenmesini sağlamaz ancak kısmi olarak bir koruma sağlar. Çok eşli bir cinsel yaşantıya sahip olmak virüsün geçiş hızını daha da arttırabilmektedir. Sigara tüketmek de serviks kanseri riskini ortaya çıkartabilir. Bu konuda herhangi bir şikayetiniz olmasa bile mutlaka yılda en az 1 defa doktor muayenesi olmanız gerekir. Periyodik şekilde smear testi yaptırmanız da rahim ağzı kanserinden korunabilmeniz için gereklidir.

Cinsel ilişki sonrasında lekelenme ya da kanama gibi durumlar fark ediyorsanız, adet süreleriniz düzensizleştiyse, cinsel ilişki sırasında ağrı yaşıyorsanız gecikmeden doktorunuza gözükmelisiniz.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

#hamileykenben

Hamilelik fotoğraflarınızı İnstagram'da #hamileykenben hashtag’i ile paylaşın, anasayfamızda size ve bebeğinize yer verelim :) Fotoğraflarınız editör onayından sonra sitemizde yer almaktadır.

MAİL ABONELİĞİ
Bu site, sağlık hizmeti vermemektedir, sitedeki bilgiler tıbbi bir öneri yerine geçmez ve sadece bilgi amaçlıdır. Hastalıkların tanı ve tedavileri yalnızca uzman doktorlar tarafından gerçekleştirilebilir.