Makat Geliş, Bebeğin Ters Durması Nedir?

Anne rahminde popolarının aşağıda ve önde olması durumuna makat geliş denir.

Bebekler anne karnında çeşitli pozisyonlarda yer alabilirler. Bu pozisyonlar içinde doğuma doğru normal duruşa geçilip baş aşağı bir duruş sergilenirken, kimi zaman ise bebeğin hareketlerine göre duruş pozisyonu değişerek poponun altta ve başın üstte olduğu fark edilir. Makat geliş olarak ifade edilen bu pozisyon, bebeğin ters durduğunu gösterir.

Makat Geliş, Bebeğin Ters Durması Nedir?

Doğum süreci öncesinde her anne ve baba çeşitli konularda dikkatli davranıp heyecanlı bir bekleyiş içinde yer alırlarken, bebekler de anne karnında yerlerinde pek sabit durmazlar. Çeşitli sebeplerden dolayı hareket eden ve duruş pozisyonlarını ara ara değiştiren bebeklerin bu anlamda bazı duruşlar sergilemeleri ise ayrı ayrı incelemelere konu olur. Örnek olarak bebeğin baş aşağı durmasına normal pozisyon olarak bakılır. Yani bebek, özellikle de doğuma doğru poposu havada, başı aşağıda olacak şekilde ana rahminde bulunur. Ancak bu pozisyonun değiştiği zamanlar da oluşabilir. Örneğin bebeğin ters durması, makat geliş bunları ifade eder.

Makat Geliş Nedir? Bebeğin Ters Durması Ne Demektir?
Anne adayları fark ederler ki hamilelik dönemi süresince karınlarındaki bebek sürekli olarak hareket halindedir. Gelişimle paralel olarak bebeğin hareket kabiliyeti artarken, erken dönemlerde ise anne karnındaki suyun bebeğe göre daha fazla olması da bebeğin hareketlenmesini sağlar. Rahmin şekli ile beraber bebeğin hareketleri aslında bebeğin duruşunu da şekillendirir. Doğum yaklaştıkça bebeğin baş aşağı olması gereken pozisyonu da giderek netleşirken, bu pozisyonlar son derece normal karşılanır. Bebeğin önde gelen kısmı prezente bölüm ya da prezentayon olarak isimlendirilir.

Doğum süreci başlamadan biraz evvel pozisyon durumu oturtulurken, doğum esnasında ise bebeklerin neredeyse %96’lık bir kısmının ilk olarak başları gelir. Yani ana karnından ilk olarak gelen bölüm bebeklerin başıdır. Geri kalan %4’lük dilimde ise bebeklerin ana rahmindeki ters pozisyonlarından dolayı doğumda ilk olarak başın gelmediği görülür. İşte bu doğum şekline, yani bebeklerin önce başının değil poposunun çıkmasına makat geliş ismi verilir.

Doğum Anında Bebeklerin Pozisyonu Önemli Midir?
Pek çok anne adayı doğum anında bebeklerinin hangi kısımlarının önce geleceği ve anne karnında bebeklerin nasıl durduğu konularını merak eder. Çünkü doğum işlemine başlandığı zaman bebeğin önde gelen kısmı çok kritik bir anlam ifade eder. Eğer bebek normal şekilde, yani öncelikli olarak başı ile gelmiyor ise doğum oldukça zor ve riskli olabilir. Bununla beraber kimi zaman doktorlar normal doğuma da izin vermeyebilirler. Yani bu tür riskli anlarda sezaryen de tercih edilebilir.

Bebeklerin en geniş kısımları, kafaları olmaktadır. Makat geliş olarak ifade edilen doğumlarda kafa en son gelecek olan kısımdır. Ancak nispeten daha küçük, daha kıvrak olan ayaklar, kollar ve gövde baştan önce çıktığında rahim ağzı daha tam ve net şekilde açılmadan bu durum gerçekleştiği için kafanın çıkması ile ilgili riskli koşullar oluşabilir. Kafa daha iri olduğu için tam açılmayan rahim içinde başın sıkışma riski her zaman vardır. İşte bundan dolayı da makat geliş pozisyonları istenmez. Bebeğin sağlığını riske atmamak için anne karnındaki duruş pozisyonu büyük önem taşır.

Bebekler Niçin Ters Dururlar?
Makat geliş olarak ifade edilen ters duruşun önemli etkenlerinden biri annenin yaşıdır. Eğer hamilelik yaşı küçük ise bebeğin ters duruş pozisyonu da aynı oranda fazlalaşır. Daha çok 36 ile 37. haftalarda bebeğin son duruş şeklini alması görülebilir. Bu haftalardan itibaren bebeğin duruşundaki değişim çok zor olarak gerçekleşir. Bebeğin doğum anındaki en rahat olduğu pozisyon baş aşağı olan pozisyon olduğu için anne adayları da bu duruşun nasıl olduğunu merak ederler. Zaten bebeklerin de tamamına yakını anne karnında bu pozisyonu alırlar. Anne adaylarının endişelenmemeleri gereken önemli bir detay ise, bebeklerin 36. hafta öncesindeki duruşlarının ne olduğu ile ilgilidir. Bu haftadan önceki haftalarda bebek ters bile dursa düzelme ihtimali bir hayli fazladır. 28. hafta itibariyle her 100 bebekten 20 ila 25’i ters durabilirken, 32. hafta itibariyle bu oran %7 ila %15 civarına iner. Doğum sırasında ters duran bebeklerin oranı ise %3 ve %4 arasıdır.

Öte yandan salt hamilelik yaşı değil, çeşitli başka sebepler de bebeklerin ters durma eğilimi üzerinde etkilidirler. Örnek olarak rahmin şeklinin bozuk olması, bebeğin sahip olduğu anomaliler ve bunların yanında çoğul hamilelik durumları da makat geliş için önemlidir. Diğer nedenler arasında amniyon sıvının aşırı fazla ya da normalden az miktarda olması, geçmişteki fazla sayıdaki hamilelikten dolayı rahmin gevşek olması, plasentanın rahmin tepesinde bulunması da yer alır.

Önemli bir istatistik de erken doğumlar ile makat gelişin ilişkisi üzerine söylenebilir. Makat geliş nedeni ile gerçekleşen yaklaşık %17 kadar erken doğum vakasında anomali görülebilir.

Her ne kadar tek tek nedenler sayılmış olsa da, makat doğumların genelinde herhangi bir sebebe denk gelmemek de mümkündür.

Makat Geliş Türleri
Makat geliş olarak tarif edilen pozisyon ve doğum şekilleri, bebeğin dizi ve bacakları ile ilgili olarak 3 farklı türde tanımlanabilir.

Saf Makat Geliş; En çok görülen makat geliş türü budur. Saf makat geliş, tüm makat gelişlerin yaklaşık olarak yarısı ile %70’lik bir oranı arasında öne çıkar. Bebeğin uylukları gövdeye çekilmiş vaziyettedir. Bebeğin dizleri ise tamamı ile açılmıştır. Ayaklara bakıldığında ise başın hemen dibinde bu uzuvların olduğu görülür. Önde gelen kısım ise sadece bebeğin poposu olmaktadır.

Tam Makat Geliş; Genel olarak makat gelişlerin %5 ila %10’lluk kısmı bu türdendir. Hem bebeğin bacakları, hem de dizleri kıvrılmış şekildedir. Akılda canlanması için, bebeğin bağdaş kurmuş şekilde yattığı düşünülebilir.

Tam Olmayan Makat Geliş; Ayak gelişi olarak da ifade edilebilen bu çeşit, daha çok %10 ila %30’luk bir dilimde kendini göstermektedir. Doğum esnasında bebeğin poposu veya başı değil, ayakları önde gelir.

Bebeğin Anne Karnında Dışarıdan Bir Müdahale İle Döndürülmesi Mümkün Mü?
En çok merak edilen soruların arasında bu konu da gelir. Anne adayları, bebeklerinin dışarıdan bir müdahale ile pozisyon değiştirip değiştiremeyeceklerini merak ederler. Sorunun cevabı olumludur, yani böyle bir şey mümkündür. Ama nasıl?
Bebeğin anne karnında duruşunu bir doktor etki ederek değiştirebilir. Eksternal sefalik versiyon olarak tanımlanan bu uygulama, %50’lik bir şans ile başarıya ulaşır. Kimi doktorlar ise oranı %70 olarak ifade ederler.

Her ne kadar başarıya ulaşan bir hamle olarak görülse de, 1960 ve 1970’li yıllarda sıkça kullanılan bu yol, vajinal yol ile doğurtulan bebeklerin bazılarının kaybedilmesi ile uzunca bir süre gündeme getirilmemiştir. Ancak 1980 ve sonrasında başta Amerika Birleşik Devletleri olmak üzere pek çok yerde bu konu yeniden gündeme getirilmiştir. Fakat yine de Eksternal sefalik halen pek tercih edilen bir uygulama değildir.

Eksternal Sefalik Riskleri Nelerdir?
En sık karşılaşılan Eksternal sefalik riskleri arasında bebeğin kemiklerinin kırılması durumu, anne ile bebeğin iç organlarının zarar uğraması, bazı iç organların yırtılması, çeşitli doku zedelenmeleri, bazı zarların yırtılması ve bebeğin plasentasının ayrılması bulunur. Öte yandan az da olsa kordon sıkışması riski vardır. Eksternal sefalik uygulaması sırasında bebeklerin %40’lık bir bölümünde kalp atım hızının çok fazla düşmesi de görülmektedir. Fakat işlem sonunda kalp atım hızı eski haline geri döner.
Bununla ilgili olarak Eksternal sefalik versiyon uygulamasının muhakkak ki acil sezaryen şartlarının sağlandığı bir durumda yapılması şart koşulur.

Eksternal Sefalik Versiyon Şartları

Riskli ancak önemli bir uygulama olan Eksternal sefalik versiyon, bazı şartları da beraberinde getirmektedir.

  • Eksternal sefalik uygulamasını mutlaka deneyimli bir uzman yapmalıdır.
  • Bu uygulamanın yapılacağı hasta kesinlikle aşırı kilolu ve şişman olmamalıdır.
  • Anne adayının daha önceden doğum yapmış olması (multipar) gerekir.
  • Bebeğin önde gelen kısmı kesinlikle kemik çatı içine girmiş olmamalıdır.
  • Amniyon sıvının normal miktarda veya daha fazla olması gerekir.Doğum sancılarını engellemek adına hastaya ilaç verilmelidir.
  • Tokoliz yapılması sağlanabilir.
  • Bebeğin sırtının öne dönük olmaması gerekir.

Bebeğin Döndürülmesi İçin Anne Adayı Bir Şey Yapabilir Mi?
Anne karnında ters pozisyonda duran bebeklerin dönmesi için bazı tavsiyeler bulunsa da, söz konusu tavsiyelerin pek de işe yaramadığı görülür. En ünlü uygulama, Elkin Manevrası olarak bilinen ve anne adayının her 2 saatte 1 defa, 15 dakika boyunca dizlerini göğsüne doğru çekerek beklemesi şeklinde gerçekleşen yöntemdir. Fakat yukarıda da bahsedildiği gibi, bu yöntem ile çok doğru ve istenen sonuçlar alınamayabilir.

Öte yandan hipnoz ya da akupunktur yöntemleri ile de bebeğin döneceği zannedilir. Ancak söz konusu uygulama ve iddialar da kesinlikle bilimsel değildir ve sağlıklı sonuçlar vermezler. Kısacası anne adayı, bebeğinin anne karnındaki pozisyonunu değiştirmek için neredeyse hiçbir şey yapamaz.

Makat Geliş Adına Uygun Doğum Şekli Nasıl Olur?
Normal doğum yapmak isteyen anne adayları her ne kadar bunu çok arzulasa ve bu duruma motive olmuş olsa da, bebeklerinin ters pozisyonda olması anne adayları için üzücü bir durum olabilir. Ancak anne adayları da bilirler ki öncelikli olan bebeklerinin sağlıklı bir şekilde dünyaya gelmesidir. Ters pozisyonda duran bir bebeğin doğum kanalından bu şekilde geçirilmesi oldukça risk taşır ve bebeğin hayatını riske atar. Çünkü araştırmalar da göstermektedir ki makat doğumlarda bebeğin kaybedilme ihtimali normalden 2 ila 4 kat daha fazladır.

Bebeklerin en geniş ve aynı zamanda da sert olan tarafları kafalarıdır. Normal doğumlarda kafanın bu özelliğinden dolayı doğum kanalındaki yumuşak dokular ve bağlar da gerilir ve gevşerler. Bebeğin kafası da doğum kanalına göre esneyerek kendini doğuma uyum sağlar hale getirebilir. Hatta bu duruma da “molding” adı verilir. Fakat makat doğumda, bu uyum sağlama süreci söz konusu değildir. Çünkü öncelikli olarak bebeğin gövdesi dışarı çıkacağı için bu durum gözlemlenemez. En nihayetinde rahim ağzı da bebeğin son kısmı olan kafa ve boynunu sıkabilir ve oksijen alıp verme zorlaşabilir. Bu noktada ise ileride yaşanacak muhtemel kalıcı sorunlar için çeşitli etkiler bebeği etkileyebilir. Hatta en kötü sonuç olarak, bebek bu pozisyonda hayatını da kaybedebilir.
Tüm bu anlatılanlar ışığında, makat gelişler için en uygun doğum yönteminin sezaryen olmasından bahsedilebilir. Örnek olarak Amerika Birleşik Devletleri, her ne kadar normal doğumu özendiren ve anneleri buna yönlendiren bir ülke olsa da, makat gelişlerde %90 oranında bir sezaryen uygulamasının görülür. Zaten sadece bebek sağlığı için değil, anne sağlığı için de makat gelişlerde normal doğum sakıncalar taşır. En basitinden yırtılmalar ve enfeksiyon riskleri görülebilir.

Benzer Konular:

Anne Karnında Bebeğin Yan Durması (Transvers Situs)

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

#hamileykenben

Hamilelik fotoğraflarınızı İnstagram'da #hamileykenben hashtag’i ile paylaşın, anasayfamızda size ve bebeğinize yer verelim :) Fotoğraflarınız editör onayından sonra sitemizde yer almaktadır.

MAİL ABONELİĞİ
Bu site, sağlık hizmeti vermemektedir, sitedeki bilgiler tıbbi bir öneri yerine geçmez ve sadece bilgi amaçlıdır. Hastalıkların tanı ve tedavileri yalnızca uzman doktorlar tarafından gerçekleştirilebilir.