Plasenta (Bebeğin Eşi)

Plasenta halk arasında bebeğin eşi ya da son olarak adlandırılır. Hamilelik süresince anne ve bebek arasındaki alışverişin sağlanması plasenta aracılığıyla olur. Gebelikte erken dönemde gelişen plasenta, doğumla birlikte görevi tamamlandığından anne rahminden ayrılır ve dışarı atılır. Doğum sonrası ayrılan plasenta ortalama yarım kilo ağırlığında olur. Çapı 20-25 cm, kalınlığı 2-3 cm, görünümü ise yuvarlağa yakın yassı biçimdedir.

Kadının yumurta hücresiyle erkeğin sperm hücresi döllendikten sonra, bölünerek çoğalır. Bu aşamada blastokist denilen hücre topluluğu meydan gelir. Bundan sonra bazı hücreler farklılaşarak plasentayı oluşturur. Bu hücreler trafoblast hücrelerdir. Diğer hücrelerde farklılaşır ve bebek tarafını meydana gelir. Yani plasenta oluşumu fetus gibi döllenen yumurtadan olur. Plasenta ve bebeğin göbeği arasında göbek kordonu uzanır.

Plasenta hamilelik süresince anneden bebeğe besin, protein, glikoz, vitamin, protein ve oksijen geçişini sağlar. Bebekten anneye ise atıkların, karbondioksitin geçişini sağlar. Yani anne ve bebek arasındaki alışverişten sorumludur. Anneyle bebek arasındaki alışveriş plasentada bulunan ince damarlar yardımıyla bebek ve anne kanının geçişiyle sağlanır. Plasenta bu alışverişin dışında, gebelikteki bazı hormonların üretiminde ve salgılanmasında etkin rol oynar. Plasenta tarafından salgılan hormonlar arasında progesteron bulunmaktadır. Gebelikte plasenta oluşumuna kadar bu hormon korpus luteum tarafından salgılanmaktadır. Korpus luteum ise, yumurtlama olduktan sonra hamileliğin başında yumurtalıkta meydana gelen bir kisttir. Belirli bir zaman sonra bu kist yok olur. Bu aşamadan sonra progesteron hormonu üretimini plasenta yapar. Plasenta aynı zamanda östrojen hormonu da üretmektedir. Gebelik testi sırasında belirlenen HCG human koryonik gonadotropin denilen hormonda, gebelik ürününün rahim içine yapışmasıyla plasenta tarafından üretilmeye başlar. HCG hormonun üretimim korpus luteum kistinin yok olmasını engeller. Bu sayede plasenta gelişimini tamamlayıncaya kadar korpus luteum progesteron hormonunu üretmeye devam eder. Bu durum gebelikte düşüğe engel olur. Plasenta tarafından üretilen hormonlar arasında Human plasental laktojen ile relaksin hormonları da vardır.

Plasenta bebeğin doğumuyla birlikte en fazla 5 dakika içinde ayrılır. Doktorun aldığı plasenta ayrılması bazen daha uzun olabilir. Eğer kendiliğinden ayrılamaz ya da rahme yapışık olursa nadiren elle alınabilir ya da operasyonla çıkarılabilir. Ancak bu oldukça nadir olur. Sezaryen ameliyatı sorasında, bebek alınınca hemen plasentada doktor tarafından alınır.

Plasentadan geçenler: TRH

Plasentadan geçemeyenler: Heparin, TSH

Anormal plasenta türleri

Bilobüle plasenta: Bu tür plasenta aynı zamanda plasenta bipartita olarak anılır. İki farklı lobdan oluşan plasentanın iki lobu aynı büyüklükte olur. Eğer loblar ikiden fazla olursa mutilobülo plasenta olarak tanımlanır. Loblardan birisi küçük olursa buna plasenta suksentriata adı verilir.

Membranöz plasenta: (Plasenta diffusa) Bu tür plasentada fetal membranlar villuslarla kaplıdır. Buna aynı zamanda plasenta previa ile ekreata da eşlik edebilir.

Halka şekilli plasenta

Plasenta fenestrata

Sirkumvallat plasenta (Placenta circumvallate): Bu tür plasentada fetal membranlar fetal yüzü tam olarak kaplamaz. Orta kısmı çökük gibi, çevresi halka biçiminde membranlar çevrilidir. Gebelikte bu tür plasenta olursa abortus, preterm doğum, IUGR, fetal kalo atım trase bozukluğu, konjinital anomali, dekolman, fetal ölüm riski olasılığı fazla olur.

Sirkummarjinat plasenta: Bu tür plasentada fetal membranlar plasentanın fetal yüzünü tam kaplamaz. Plasentada kenar kısımda plikasyon yoktur. Bu yüzden orta kısımda çöküklük oluşmaz.

Umblikal kordonun plasentaya orta kısım yerine kenardan giriş yaparsa, bu marjinal insersiyon olarak tanımlanır. Eğer umblikal damarlar çıplak şekilde kordona sarılı olmadan plasentaya giriş yaparsa bu valemeztöz insersiyon olarak tanımlanır. Bu durumlar artmış IUGR riski taşır.

Plasenta normalden büyük olursa, bunun nedenleri arasında hidrops fetalis, sifiliz enfeksiyonu, gestasyonel diabetes mellitus yani gebelik şekeri olabilir.

Hamilelik.com.tr