Hamilelikte Çalışma Ve İş Koşulları

Çalışan Anne Adayları Çalışma Ortamında Nelere Dikkat Etmelidir?

• Bedensel ve yüksek performans gerektiren işlerde çalışıyor ise bunun en aza indirilmesini, farklı birimlerde daha az performans gerektiren bölümlerde çalışması gerekmektedir.
• Stresli ve yorucu işler anne adayının ruh halini olumsuz etkileyeceğinden erken doğum gibi risklere meydan vermemek için geri planda çalışması gerekmektedir.
• Bazı sorunlu hamileliklerde özellikle ilk aylarda kanamalı ve düşük tehlikesi olma durumunda işyeri yönetimini haberdar ederek daha uygun şartlarda çalışması gerektiği konusunda yardım talep etmelidir.
• Hamile bir çalışan, bilgisayar başında çalışıyor ise ekrana filtre takılmalıdır.
• Özel ya da, iş görüşmeleri için Cep telefonu ile uzun süre konuşmamalıdır.
• Günlük yaşamımızda iç içe yaşanılan pek çok elektrikli aletin yanında özellikle elektronik cihazlar, fotokopi makinesi, röntgen makinesi, MR cihazı ve benzeri cihazlardan uzak bir ortamda bulunmalıdır.
• İş yeri giriş çıkışlarda kontrol cihazlarından geçmemeye özen göstermelidir.
• İşe servisle gidip gelmesi anne adayına rahatlık sağlayacağından, özellikle toplu taşıma araçlarını hamilelik sürecinde tercih etmemeleri gerekmektedir.
• Öğle aralarında küçük şekerlemeler (kısa süreli uykular) yapmak için ortamlar yaratmalıdır.
• Hamile olan anne adayı sürekli masa başında çalışıyorsa bile azami 2 saat oturmalı ve aralarda 1-2 dakika gezinmelidir.
• En düzensiz beslenmeyi hamile olan çalışan anne adayları yapmaktadır. Sabah işe geç kalmamak için ayaküstü yetersiz atıştırma, işe dalıp ara öğünü atlama, öğle yemeğinde küçük şekerlemeler yapmayı yemek yemeye tercih etmek ve yine ayaküstü atıştırmak, yine iş temposu ile ara öğünü atlamak ile akşam eve gelip yorgun bir şekilde mutfağa girmenin zorluğu ile çoğu zaman hazır bir şeyler yemek gibi hiç de hamile bir anne adayının yapmaması gereken Beslenme biçimi davranışları olup maalesef çoğunluğun yanlış ve eksik beslendiği gözlemlenmektedir.

Doğum İzni Ne Zaman Başlar, Ne Zaman Biter?

Çalışmakta olan anne adayı, çalıştığı iş ortamında sağlığını olumsuz etkileyecek durumlardan uzak durma koşulu ile ve hamileliği riskli geçmiyor ise rahatlıkla çalışmasına devam edebilir. Ancak iş yerinin yönetimini özel durumdan haberdar etmesinde yarar vardır. İşyerinin özel olarak anne adayına yapacağı destek ve rahat çalışma ortamı sağlaması dışında, hamile olan çalışan kadının yasal hakları da bulunmaktadır.

Tekil doğumlarda 32. Haftadan itibaren, çoğul doğumlarda 30. Haftadan itibaren doğum öncesi izin başlatılır. Fakat hamile olan çalışanın sağlık durumundaki gelişmelere göre iznin 32- 37. Haftalar arasında kullanmayıp, doğum sonrasına aktarılarak da kullanılabilmektedir.  Eğer hiç sorunsuz bir gebelik ise bu dönemi doğum sonrası izin ile birleştirerek bebeği ile daha çok zaman geçirmek isteyen anne adayları çoğunlukta olsa da anne karnında ki bebeğin de özellikle son haftalarda istirahate ihtiyacı olduğu da unutulmamalıdır. Özellikle erken doğum riski olan anne adayları bu izin erteleme işlemini uygulamamalı ve mutlaka dinlenerek bu süreci geçirmeleri gerekmektedir.

Doğum sonrası 8 haftalık süreç bittikten sonra bir sağlık sorunu yok ise işine geri dönebilir ya da, doğum öncesinden ertelediği izni ile birleştirerek daha da uzatabilmektedir. Ayrıca iş yeri ile mutabık kalınarak yıllık izin hakkı ile birleştirilerek doğum sonrasındaki iznini daha da uzatma hakkına da sahiptir.

Bir de süt izni adı altında çalışan annelerin bebeklerini emzirebilmeleri için ya 1,5 saat erken çıkma ya da 1,5 saat geç gelme seçeneğini kullanma hakkı da bulunmaktadır. Bazı emziren anneler süt izinlerini birleştirerek 1 gün hiç işe gelmeyerek de bu haklarını kullanabilmektedirler. Ancak bu durum farklı iş yerlerinin durumu, özellikleri ve ortamı gereği uygun olmayabilmektedir ve tamamen yöneticiler ile çalışanlar arasında güvene dayalı olarak yapılan bir kolaylık olarak görülmelidir.

Doğum yapan çalışan kadın şayet isterse 6 ay ücretsiz izin kullanma haklarına da sahiptir.

Sonuç olarak; doğumdan önce 8 hafta, doğumdan sonra 8 hafta toplamda 16 hafta yasal doğum izni ile doğumdan sonra bebek yaşına gelinceye kadar her gün 1,5 saat süt izni ile çalışan hamile kadınlara ayrıcalıklar tanınmıştır. Ancak; Bazı hamile çalışanlar yasal haklarını kısıtlamak isteyen işyerlerine karşı yasal yollara başvurarak haklarını aramakta ya da bunun tam tersine tüm tanınan haklarını kullanabildiği halde bazı hamile çalışanların işyerine karşı suiistimalleri ile de olabilmektedir.

Doğum İzni İçin Nerelere Nasıl Müracaat Edilmelidir?

Hamile olan anne adayı çalışmakta olduğu iş yerinin yönetimine dilekçe hazırlayarak doktor raporunu da ekleyerek vermesi gerekmektedir. Doğum yapacağı tarih, doğum öncesi ve doğum sonrasındaki kullanacağı izin sürelerini de belirterek durumunu resmen bilgilendirmeli ve hem insan kaynaklarını, hem de muhasebeyi bilgilendirecek ölçülerde bir dilekçe olması gerekmektedir. Ayrıca sosyal güvenlik kurumu da haberdar edilmelidir.

Hamile Olan Çalışan Kadınları Olumsuz Etkileyen (Çalışmasını Kısıtlayan) Durumlar Nelerdir?

• Bulantı, kusma, sık idrara çıkma, yorgunluk, şişkinlik, kramp gibi sendromlar hamilelik sürecini olumsuz etkileyen durumlar olup özellikle çalışan anneler için çoğu zaman kâbusa da dönüşebilmektedir.
• Kanamalı hamilelik
• Rahim ağzı açıklığı (dilatosyon) olan gebelerde düşük tehlikesinin olması,
• Rahim ile ilgili mal formasyonların bulunması, (rahimdeki yapı bozukluğu, oluşum kusurları gibi)
• Yüksek tansiyon
• Fetüste büyüme geriliği
• Daha önce erken doğum yapmış olmak,
• Suyun fazla olması (polihidromnios)
• İş gereği sık yolculuk yapmak,
• Kimyasal maddeler ile temas ortamının olması,
• Radyasyon içeren ortamda radyasyona maruz kalmak,
• Aşırı sıcak ve tam tersine aşırı soğuk ortamlarda çalışıyor olmak,
• Cereyanlı ortamlarda yani hava akınının sürekli sirkülasyon içinde bulunduğu ortamlarda çalışmak,
• Kuaför ve güzellik salonlarında çalışmak (saç boyası gibi kimyasal koku ve duman yayan uygulamalar)
• Ağır yük kaldırmayı gerektiren durumlar,
• Sürekli yükseğe uzanmayı gerektiren durumlar
• Sık eğilip kalkmak portatif merdivenden inip çıkmak gibi durumlar çalışmayı kısıtlayan, anne adayı için de ayrıca riske sokan durumlardır.

Çalışan Hamileler Çalışma koşullarında Değişiklik İsteyebilirler Mi?

Hamile olan anne adayları isterlerse durumlarını doktor raporuna bağlı olarak iş yerlerinden çalışma saatlerinde bazı değişiklikler yapılması için talepte bulunabilirler. Örneğin;

• Gece vardiyasından geçici bir süre için gündüz vardiyasına geçmeyi talep edebilir.
• Hamileliği ağır geçiyor ise daha hafif koşullarda çalışmayı talep edebilir,
• Trafiğin yoğun olduğu saatlerde işe gidip gelmemek için trafiğin daha sakin olduğu saatlerde gidip gelme talebinde bulunabilir,
• İşi sürekli seyahat etmeyi gerektiriyorsa, yine geçici bir süre için masa başında çalışma isteğini dile getirebilir.
• Kimyasal maddelerin bulunduğu, radyasyon içeren ortamın olduğu, şua, koku, is, duman gibi olumsuzlukların yanında dijital cihazlarla iç içe olunan ortamlardan uzak ortamda çalışma talebinde bulunabilirler.

Ayrıca;  Hamilelerin rutin doktor kontrolleri için kolaylıkla izin alabilmeleri gerekmektedir. Doktor kontrolleri sonunda gerektiğinde rapor kullanılabilmeli, fakat bu konu asla suiistimal edilmemelidir.

İş yerinde çalışan hamile anne adaylarına yasal izin haklarını kullandırmak istemeyen ya da kısıtlayan iş yerleri için şikâyet etme hakları da bulunmaktadır. Ancak bu istenilen bir durum değildir ve iki taraf da anlayışla yaklaşmalıdır. İşveren, yasal hakları kısıtlama konusunda ısrarlı olması durumunda noterden ihtarname gönderilebilmekte, hala yasaları çiğnemeye devam etmesi konusunda ise mahkemeye müracaatla şikâyetçi olunabilmektedir. Ancak bu durum hem maddi hem de hamilelik gibi hassas bir dönemde manen (psikolojik olarak da) yorucu ve yıpratıcı olacağından tavsiye edilmemektedir.

En doğru davranış her iki tarafın da ilk andan itibaren karşılıklı özveri ve anlayış ile yürütülmesi gerektiği konusudur. Bayan yöneticilerin bu gibi durumlarda daha anlayışlı olduğu görülmektedir.

Hamilelik.com.tr