Bebekler İçin Uykunun Önemi

Bebeklerde hem gece hem de gündüz uykularının değeri oldukça farklı yapıda olmaktadır. Yapılan araştırmalar dahilinde her yaş grubu ve her ay için farklı uyku zaman dilimleri bulunmaktadır. Eğer çocuklar kendileri için gerekli kadar uyumazlarsa farklı sorunlarla karşılaşması da an meselesi olmaktadır. Yeteri kadar uyku alamayan çocukların karşılaşmasının olası olduğu durumlar;

• Tam anlamı ile uykusunu alamayan ve bedenlerinin gelişimi için gerekli uykuyu alamayan çocuklarda obezite ve depresyon gibi durumlara daha çok yatkındır. Bu yüzden uzmanlar tarafından her yaş grubu için gerekli uykunun çocuklar tarafından tam alınmasına dikkat edilmesi gerekir.
• Ninniler içinde de yer aldığı gibi uyusun da büyüsün. Uyku çocuklar için sadece dinlenme aracı olmakla kalmayıp bir yandan büyümeleri için de önemli olmaktadır. Uyku beyinden tutun karaciğere kadar tüm organların rejenerasyonlarını gerçekleştirmesi şart olmaktadır. Uyku sırasında bedenler içinde bulunan stres hormonları azalırken yerini büyüme hormonları alır. Bu sayede çocuklar ne kadar uyurlarsa o kadar uyku sırasında vücut kendini onararak yeniden yapılandırmasını sağlar. Yapılanmanın sayesinde protein sentez işlemleri artar ve vücut kendini yeni bir gün için daha iyi bir şekilde hazırlar.
• Düzenli olarak yapılan uyku eylemleri çocukları hafızalarının güçlenmesi konusunda da önemli olmaktadır. Çocuklar yaş ve beden olarak ne kadar küçükse uyku sırasına büyüme hormonu daha hızlı salgılanarak çocukların daha hızlı büyümesini sağlar. Küçük yaşlarda olan çocukların öğrenme isteklerinin fazla olması ve öğrendiklerini rahat bir şekilde hafızalarına kayıt etmeleri daha kolay olmaktadır. Uyku düzeni tam olan çocukların hafızalarına kazıma işlemleri daha hızlı ve kolay olmakta. Uyku düzeni eksik ve yetersiz olan çocukların her nedense abur cubur yemeye daha çok eğilimli oldukları gözlenmektedir. Bu da onların hem daha geç algılamalarına hem de istemeden de olsa obezlikle sınanmalarına neden olmaktadır.
• Çocuklar için birçok farklı konuda uyku için araştırmalar yapılmıştır. Bunlardan bir tanesi de düzenli olarak alınan uykular sayesinde hiperaktive, anksiyete ve depresyon gibi durumların azalacaklarını da kanıtlamışlardır. Bunun için de her çocuk için ortalama alınması gereken uykuların tam olarak alınması gerekir. Bir çocuk için gün içinde ortalama olarak on bir ve on iki saat arasında olan uykular şart olmaktadır. Ergenlik dönemine yeni giren çocuklar uyku düzenlerini tam ayarlayamadıkları gibi bir de bunların bozulmalarına neden olmuşlardır. Daha çok günde ortalama olarak yedi ya da sekiz saat arasında uyumaya başlamışlardır. Uyku düzenlerini bozmaları da onların büyümelerine depresyona daha hızlı girmelerine neden olmaktadır. Ergenlik dönemi içinde uykularının düzenleri bozulan kişilerin uyku düzenleri tam olan çocuklara göre depresyona girme oranlarının yüzde kırk iki oranlarında daha fazla olması da dikkatleri çekmektedir. Ergenlik dönemi içine girmiş olan çocukların toplam yedi saat değil ortalama olarak dokuz saat uyumaları gerekir. Böylelikle bunun gibi sorunlarla karşılaşmak yerine daha güzel ergenlik dönemi geçirebilecekler.
• Her çocuk kendi sağlıkları için günün akşam saat on saatlerinde yatağa girmiş olması gerekir. Tüm çocukluk dönemleri boyunca uykuya olan ihtiyaçlarının göz önünde tutularak yapılması gerekenlerin sağlanması ile on olarak belirlenmelidir. Bazı çocuklarda bu durumları ayarlamak oldukça kolayken bazı anlarda da biraz zaman almaktadır. Bu yüzden bu dönemlere gelmeden daha bebeklik dönemlerinde çocukların uyku düzenlerinin yerine oturtulmasının da gerekir.
• Her çocuk zorla değil de daha çok kendi kendilerine dalması onların sağlıkları açısından daha iyi olmaktadır. Eğer çocuklar bebeklik dönemlerinden itibaren bir temas, anne göğsü, beslenerek ya da kucak ve sallanarak uyumaya alışmışlarsa da bunlardan koparmak gerekir. Aksi halde şartlı refleks gibi durumlarla karşılaşması söz konusu olmaktadır. Hem anneler için hem de bebekler için bu durum karşısında daha çok uykusuz ya da huysuz olan geceler başlayacaktır. Böylesine zor anların yaşanmaması için uyku alışkanlıklarının bebeklik dönemlerinden itibaren kazandırılması gerekir. Hem anne babalar zorluk çekmez hem de ilerleyen zamanlarda böylesine büyük sorunlarla karşılaşılmasına olanak olmaz. Çocukların küçüklük anlarından itibaren uyku alışkanlıklarının oturtulması sorunların yok olmasına katkı sağlar. İlerleyen zaman dilimleri içinde çocukların ayrılık anksiyetesi içine düşmesi söz konusu olabilir. Gece uyandıklarında gerçek ve rüyanın arasındaki durumları tam olarak kavrayamazlar. Bunun için uzun miktarda süreye ihtiyaç duyacaklardır.
• Uyku düzeni için dikkat edilmesi gereken noktalardan bir tanesi beslenme alışkanlıkları ile bire bir doğru orantılı olmaktadır. Çocuklarda gece yarısı kan şekeri düşebilir ve bu da onların uykudan uyanmasını sağlayabilir. Uyumaya yakın olan çocukların uykularına az bir zaman kaldığı için karbonhidrat değeri yüksek olan yiyeceklerden kaçınmaları gerekir. Unlu ve şekerli olan yiyecekler gıda alerjilerini de beraberinde getirir. Astımdan sindirim bozukluklarına kadar birçok problemlere yol açarak uykunun kalitesinin düşmesine neden olur. Çocukların inek sütü ya da farklı şeylere alerjileri olabilir. Bu yüzden uyku düzenleri için uyku problemlerine yol açmamak adına çocukların sahip oldukları gıda alerjilerini ortadan kaldırmak yeterli olacaktır. Kalsiyum, magnezyum gibi metal kaynaklıların yanı sıra B vitaminlerinin az miktarda alınması uykunun daha kaliteli olması üzerinde etkili olacaktır. Uyku sırasının yaklaşmasına yakın alınan kafeinli içecekler ya da yiyecekler uyarıcı etki yaratmasından dolayı çocukların uykularını kaçıracaktır. Bu yüzden gece uyumaları zor olacak ve problemlerin beraberinde gelmesine neden olacaktır.
• Düzenli uyku için çocukların yatağa girdikleri zaman rahat olmaları gerekir. Uyku saati gelen çocuklara rahatlatıcı olması için masaj yapılabilir. Yapılan masaj sırasında bir hayli rahatlama hissedecekler ve uykuya dalmak konusunda pek zorluk da çekmeyecekler. Sadece masajlar ile sınırlı kalmak yerine sanat müzikleri arasından klasikleri tercih ederek onların ruhlarının da rahatlamasını tercih edebilirsiniz. Bu hem ruhun en temel gıdası olurken hem de rahatlama konusunda bir numara olan ihtiyaçlardan bir tanesi olmaktadır. Bebeklere masaj yaparken daha etkili olması için yağları tercih edebilirsiniz. Bebeklerin ve çocukların ruh dünyaları üzerinde etkili olan badem, papatya, lavanta gibi yağları tercih edin. Bunların kokusu adeta onlara rahatlatıcı bir etki yaratacaktır.
• Uyku sırasında farklı aktivitelerde bulunabilirsiniz. Çocuklarınız belirli olan oyuncaklara çok alışmış olabilirler. Uyuma sırasında bunları baş ucunda bulundurabilirsiniz. Bazı çocuklar oyuncaklardan ziyade çok sevdikleri battaniyeler de bulunur. Bu battaniyeleri onların üzerine örtmeniz kendini daha güvende hissetmesini sağlayacaktır. Bu objeler ile yalnız kalması her zaman daha mutlu anların gelmesini sağlar.
• Uyku zamanı gelen çocuklar anne ve babaları ile her zaman mücadele eder. Bu ortamlarda savaş yerine her zaman barış ortamlarını sunmayı tercih edin. Eğer barış ortamı yaratmayı tercih ederseniz belki de çocuklarınızın uyumasını daha rahat bir şekilde sağlamış olursunuz.
• Yatağa giren çocuklara onların yaş sevilerine ve zevklerine uygun olan masalları okuyabilirsiniz. Uyumadan önce okunan masallar hem onların rahatlamalarına etki ederken hem de hayal dünyalarının daha geniş olmasını da sağlayacaktır. Bundan dolayı kişilerin masal okuma konusuna dikkat edilmesi gerekir.

Evde Ailelerin Uyku İçin Yapması Gerekenler

Her aile çocuklarının uyku düzenlerini oluşturmak için çaba sarf etmeleri gerekir.

• Her çocuğun günlük olarak en az on bir saat uyumasının sağlanması gerekir.
• Her gün için düzenli uyku saatinin belirlenmesi gerekir.
• Koşullar her ne olursa olsun çocukların geç saatlere kadar uyanık kalmasına izin verilmemesi gerekir.
• Çocuklar geç saatlere kadar televizyon izleyerek onlar karşısında uyuya kalmasına izin verilmemelidir.
• Uyku zamanlarına yakın anlarda kafeinli gıdalar tüketmek uykunun açılmasına neden olur. Bu yüzden uykuya en az üç dört saat kala kafeinli gıdalardan uzak tutulmalıdır.
• Uyumadan önce diş fırçalamak gibi alışkanlıkları kazanması ve her gün yapması sağlanmalıdır.
• Çocukların battaniyelerinden yataklarının kalitesine kadar her şeyin özen ile seçilmesi gerekir.
• Bebeklerin ve çocukların odalarının ısıları kontrol edilerek uygun sıcaklık içinde rahat bir uyku çekmelerinin sağlanması gerekir.

Okulda Uyku İçin Yapılması Gerekenler;

Uyku düzeni sadece aileler ile sınırlı kalmaz. Bunun için okulda verilmesi gereken eğitimler de bulunmaktadır.

• Çocuklar okulun ilk başladığı zamanlarda sürekli her akşam uyuması için baskı yapılmaması gerekir. Bu anlarda çocuklar daha çok uykudan uzak kalacaklar ve zorlanmalardan dolayı uyumak yerine inatlaşarak daha çok uykudan uzak kalmayı tercih edebilirler.
• Okula uyum sağlamaları önemlidir. Bu uyumdan sonra çocukların sadece uyuması değil bunun aksine daha çok dinlenmesi istenilmelidir. Çocuklar dinlenmek için bir kere yataklarına uzandıkları zaman zaten kendiliklerinden uykuya dalacaklardır. Bu yüzden uyu diye ısrar edip çocukları zorlamaya pek de gerek yoktur.
• Çocuklara ait olan odaların düzenlerini kendi kafanıza göre yapmak yerine daha çok çocuklarla birlikte yapmayı tercih edin. Çünkü çocuklarla birlikte yapıldığı zaman odalarını daha çok sevecekler ve orada zaman geçirmeyi daha çok isteyecekler.
• Çocuklar için düzgün bir şekilde konuşmak tercih edilmelidir. Onların uyumadıkları ya da dinlenmedikleri zaman güçlerinin yetecek kadar olmayacağını anlattıktan sonra hareketli olan aktivitelerden geri kalınacak olduğu da uygun diller ile anlatılması gerekir.
• Dinlenmek oldukça yararlı olan eylemlerden bir tanesi olmaktadır. Bunun faydalarını saygı çerçevesi içerisinde çocuklar ile tartışmaları yapılabilir ve her iki tarafın da düşünceleri rahat bir şekilde biri birilerine aktarılabilir.
• Çocuklar bazı anlarda uyumak istemezler. Bunun için onlarla konuşulmalı ve neden uyumak istemedikleri öğrenilebilir. Nedenin asıl kaynağı öğrenildiği zaman çocukların daha rahat uyuması da sağlanmış olacaktır.
• Eğer çocuklar bütün uğraşlara rağmen her ne yapılıyor ise yapılsın direniyor ve uyumuyorsa bunun için aile içinde gerekli iş birliklerinin yapılması gerekir. Bu iş birliği çocukların uykularını daha rahat almaları ve uykuya uğraşmadan gitmeleri sağlanmış olacaktır.

Çocuklara Uyku Düzeni Kazandırmakta Karşılaşılan Sorunlar

Her çocuk farklı şekillerde uyumaya alışmıştır. Her ne şekilde uyursa uyusunlar yine de düzenli bir uyku içinde bulunmaları gerekir. Bunun için uyku düzeni kazandırmak adına birkaç farklı noktalara da dikkat edilmesi gerekir. Uyku sorunu ile karşı karşıya olan çocukların daha çok psikolojik nedenler ile karşı karşıya başlamaları dikkatleri çekecektir. Aileler bazı anlarda çocuklarına yeterince ilgi göstermiyor olabilir. Bazı aileler de bunun tam aksine ise bazı anlarda gereğinden fazla çocukların üzerine düşmek, uyku konusu söz olduğu zaman daha fazla üzerilerine titiz davranmak, hem katı hem de otoriter olmaları da gözlenebilir. Daha çok sesin ve gürültülerin yoğun olduğu ortamlarda bulunmak, anne ya da babalar arasında olan sorunlar ve geçimsizlik, kardeş kıskançlıklarının baş gösterdiği durumlarda bu durumlar daha çok gözlenmektedir.

Bunun yanı sıra bazı çocuklar yalnızlıktan, sessiz ve karanlık ortamlardan bir hayli korkuyor olabilirler. Bu durum gözler önüne geldiği zaman çocuklar akşam saatleri gelince sürekli huzursuz haller içine girebilirler. Ya uyumak istemezler ya da yanlarında biri olmadan uyumak istemezler. Sürekli onlar uyuyana kadar yanlarında anne ya da baba gibi birilerinin kalmasını isterler. Böyle korkarak uyumak zorunda kalan çocuklar, bazen parmak emerek, bazen de yorgan ya da yastıklarının baş ya da uç kısımlarını emerek uyuyakalmak konusunda ısrar edebilirler. Bu şekilde uykuya dalmaları da söz konusu olmaktadır. Tabi ki sadece uykuya kalarak değil, bazı çocuklarda gözlenen bir durum da kısa süre içinde tekrar ağlayarak uykudan kalkmaları da söz konusu olacaktır. Bazen aileler buna uygun bir çözüm getirmek adına ya sallamayı ya da kucaklarında tekrar uyutmayı tercih ederler. Uykudan yeni uyanan çocukların her türlü kaprislerine de bir hayli katlanırlar. Bunun gibi yaklaşımları ebeveynlerin gerçekleştirmeleri çocukların uyku alışkanlıklarını kazanması konusunda olumsuz yönde etki ederken bazen de hiç kazanmamalarına bile etki edebilir.

Hamilelik.com.tr