Hamilelik Döneminde Fıtık

Hamilelik dönemi ruhsal ve fiziksel bakımından değişimlerin ve sorunların daha fazla yaşandığı bir dönemdir. Bunlardan birisi hamilelik döneminde fıtık sorunudur. Anne adayında 5. ayla birlikte bel ağrıları daha etkili olmaya başlar. Bu ağrıların bel fıtığı nedeniyle olma olasılığı da vardır. Çünkü hamilelikte bel fıtığı oluşmasını kolaylaştıran çeşitli etkenler vardır. Hamileliğin ilerleyen aylarında daha fazla kilo alınması ve bu yüzden vücudun ağırlık merkezinin yer değiştirmesi en önemli etkenlerdir. Bakınız: Hamilelikte Obezite

Progesteron ve relaksin gebelikte salgılanan hormonlardır. Bunlar vücuttaki kaslarda, eklem ve bağlarda gevşekliğe, yumuşamaya neden olur. İlerleyen gebelik aylarında vücuttaki denge merkezi değişmeye başlar ve beldeki lomber lordoz denilen kıvrım artar. Değişimin yavaş olması nedeniyle eklem ve kaslarla uyum sağlanır. Bu nedenle yeni bir bel fıtığı riski artmaz. Ancak bel fıtığı gelişmesine uygun zemin hazırlanır. Normalde fark edilmeyecek, bel ve bacak ağrısına yol açmayacak fıtıklar hamilelikle birlikte bazı belirtilere neden olabilir. Hamilelik dönemini uykuda olan bir fıtığın uyanma süreci olarak kabul edebiliriz.

Hamilelik döneminde fıtık belirtileri
Bel fıtığının en fazla görülen belirtisi belde ağrı olmasıdır. Hamilelik döneminde vücutta olan değişiklerde bel ağrısı yapabilir. Ancak hamilelerde % 15-20 oranında belde ciddi bir ağrı hissedilir. Ağrı tek başına bel fıtığına işaret etmez. Buna rağmen aniden hissedilen bel ağrısında doktora gidilmelidir. Bel fıtığında siyatik ağrısı önemli bir belirtidir. Ağrı belde kuşak tarzında ortaya çıkar. Kalçanın orta kısmından başlayarak, bacağa kadar etkili olan, ani ve keskin ağrı siyatik ağrısına işaret eder. Nedeni bel fıtığının sinirlere bası yapmasıdır.

Ağrının artması öksürme, ıkınma, hapşırma gibi omurilik basıncının artmasıyla gerçekleşir ve tek taraflı bacağa kadar yayılır. İlerlemiş aşamada tek bacakta güçsüzlük, hareket kısıtlılığı oluşur. İdrar tutamama, ayaklarda uyuşma, batma, altına kaçırma gibi ciddi belirtilerde oluşabilir.

Hamilelik döneminde fıtık teşhisi
Hamilelikte fıtık tanısında hastanın öyküsü önemli bir yardımcıdır. Bel ağrısına eşlik eden, bacağa vuran ağrı hastaların yakınmalarının temelini oluşturur. Bazen ağır kaldırmayla başlayan ilk belirtiler, sabahları hissedilen bel ağrısı, belde sertlik, zorlama olmadan aniden ağrının hissedilmesi hastalardaki tipik bulgulardır. Hamilelik döneminde radyasyon olan görüntüleme yöntemleri kullanılamaz. Fıtık tanısında genellikle fiziki muayene kullanılır. Yapılan muayenede sıkışmanın hangi sinir kökünde olduğu ve şiddeti tespit edilmeye çalışılır. Hamlelikte sadece MR tetkiki kullanılabilir. Bununla ayırıcı tanı ve tedavi yöntemlerini belirleme daha kolay olur.

Hamilelik döneminde fıtık tedavisi
Hamilelikte uyanan, ağrıya neden olan bel fıtığında, ağrının kontrol altına alınabilmesi için her zaman kullanılan ilaçlar kullanılamamaktır. Çünkü bu ilaçların fetus açısından yan etkileri bulunmaktadır. Sadece parasetamol içerikli ilaçlar günde 500 mg kadar kullanılabilir. Hastada aniden başlayan ağrının arkasından şiddetli ağrılar oluyorsa, mutlaka yatak istirahati yapılmalıdır. Ağrının etkili olduğu vakalarda bele soğuk uygulama, kasılmanın etkili olduğu durumlarda sıcak uygulama oldukça faydalı olur. Ayrıca hastaların ani hareketlerden kaçınması, yürüyüş ve oturma gibi eylemlerin uzun süre yapılmaması gibi önlemlerde faydalı olur. Bunun dışında hamilelik döneminde fıtık tedavisinde kadının fazla kilo alması engellenir. Hamileler için uygun olan, karın ve bel kaslarının güçlenmesine yardımcı olacak egzersizlerde yapılabilir. Günlük yaşamdaki her türlü harekette beli korumak için neler yapılmalı, bunların öğrenilmesi gerekir. Hastanın yatağı ortopedik olanlardan seçilmeli, yatarken dizlerin arasına yastık konulmalı ve hafifçe dizleri kırarak yan yatılmalıdır.

Hamilelik döneminde fıtık bebeğe zararlı mıdır?
Hamilelikte bel ağrısı çekilmesi, bel fıtığı oluşması anne için olumsuz bir durumdur. Ancak bebeğe bir zararı olmaz. Bebeğin beslenme ve gelişimi sağlıklı bir şekilde devam eder. Fakat fıtık tedavisinde kullanılan ilaçların hamilelikte sakıncalı olması nedeniyle, annenin yaşam kalitesi olumsuz şekilde etkilenir. Bu yüzden annenin fazla kilo almamaya dikkat etmesi, egzersizleri uygulaması, belini zorlamaması, yatak ve yatma pozisyonuna dikkat etmesi önemlidir.

Hamilelik döneminde fıtık ameliyatı olur mu?
Hamilelik sürecinde herhangi bir ameliyatın yapılması risklidir. Fakat başka bir seçenek olmadığı zaman hamilelerde fıtık ameliyatı yapılabilir. Ancak fıtık ameliyatı uygulanan hasta sayısı oldukça azdır. Hamilelikte sadece ağrıya neden olan bel fıtığında ameliyat kararı alınmaz. MR neticesinde ileri seviyede bel fıtığı tanısı konursa, ayak kaslarında felce neden olabilecek bir durum olursa, ameliyat kararı alınabilir. Hamilelerde yapılan bel fıtığı ameliyatı bebeğe zarar vermemesi için, sol tarafa yatış pozisyonunda yapılabilir. Operasyonda epidural, spinal ve genel anestezi kullanılabilir. Cerrahi tedavi şiddetli ağrı, uyuşma, güç kaybı gibi belirtileri olan hamilelerde, omurilik sıkışma belirtilerinden önce beyin cerrahi tarafından planlanmalıdır. Ameliyat hamilelik döneminde fıtık sorunu olan kadınlarda en son tercih olur.

Hamilelik döneminde fıtık normal doğum için risk midir?
Fıtık sorunu olan hamile kadınlarda doğumun nasıl olacağı hakkındaki kararı doğum uzmanı ve beyin cerrahı beraber verir. Doğum şekli bebekten ziyade annenin etkilendiği bir durumdur. Büyük boyutlarda bel fıtığı olmadığı sürece, normal doğum için bunun riskli olduğu söylenemez. Bu hastalarda sezaryene ihtiyaç duyulmaz. Fakat sinir kökü sıkışması olan büyük fıtıklarda doğumun sezaryenle yapılması gündeme gelebilir.

Hamilelik.com.tr